Каурый каләм
Заманча әкият
Телефоннар ничек смартфоннарга әйләнгәннәр
Борын-борын заманда... Ой, юк! Хәзерге заманда, телевизорлар төсле, гәҗитләр электрон, мәктәпләр дистанцион булган заманнарда яшәгән ди, бер телефон. Әйе, әйе, гап-гади телефон!
Ул көн дә тырышып кешеләргә хезмәт иткән. Еракта яшәгән туганнарны аралаштырган, улларын сагынган аналарның җаннарына тынычлык иңдергән. Иң шатлыклы хәбәрләрне дә, иң кайгылыларын да ул җиткергән. Тик начар яңалыклар булганда, телефон үзе дә бик нык борчыла торган булган. Нишләсен, хезмәте шул булгач, барлык авырлыкларга да түзгән.
Ләкин бу телефон дигән яхшы әйбернең начар яклары да булган. Телефон ерак юлларга йөрергә яратмаган. Үзенә кирәкле әйберләрне чыбык аша ала икән. Кешеләргә, сөйләшү өчен, телефонга кадәр барып җитү уңайлы булмаган.
Җитмәсә бу телефоннан телевизор көн дә көлә икән:
- Хей, син хаман шул килеш. Бер үзгәрешең юк. Әй, искелек калдыгы! Менә миңа кара. Мин нинди төсле, матур, ел саен яңарып торам, - ди икән.
Телефон моны ишеткән саен авыр сулап куя, күңелсезләнә, ди.
Менә бер көнне телефон бу мыскыллауларга түзмәгән, үзгәрергә уйлаган. Иң беренче эш итеп ул зур белгеч Мартин Куперга мөрәҗәгать иткән. Ул телефонны чыбыктан котылдырган. Кешеләр телефонны тагын да ярата төшкәннәр. Аңа радио-телефон дип исем биргәннәр.
Ул тукталып калмаган, телевизорны тагын да уздырырга теләп, Джобс абыйны эзләп киткән. Бик күп авырлыклар күргән телефон, бик күп үзгәрешләр кичергән. Кешеләргә файдалы булырга теләү, үзгәрү теләге аңа бу ниятләрен тормышка ашырырга ярдәм иткән.
Менә бер көн газеталар, телевидение телефон турында гына хәбәр биргәннәр. Барлык җирләрдә кешеләр шул турыда сөйләшкәннәр. Телевизор ни булганын аңламаган, бик гаҗәпсенгән, көнләшкән.
Телефон өр-яңа булып, исемен үзгәртеп, смартфон булып кайтып төшкән. Ул чыбыксыз һәм төсле генә булып калмыйча, үзендә телевизор, копьютер сыйфатларын туплаган. Хәзер инде кешеләр телефонны кулларыннан да төшермиләр икән. Аның белән торалар, ашыйлар, йокларга яталар ди.
Менә тәнкыйть телефонны нинди үзгәрешләргә алып килгән. Син дә, дустым, тәнкыйтькә, кеше фикеренә карама, алга бар. Үз максатыңа, ниятләреңә тугры кал. Шул вакытта гына уңышка ирешерсең.
Мингалеева Эльвина, 8 “Б” сыйныфы укучысы
Тамчыкай
Борын-борын заманда яшәгән ди, булган ди куян баласы. Үзен, шундый шук, күп сүзле, ап-ак, кечкенә йомгак кебек булганга, Тамчыкай дип йөрткәннәр. Тамчыкай бер дә өйдә тик утырырга яратмаган, гел дуслары белән аланда шау-гөр килеп уйнарга, су керергә ашкынган.
Беркөнне һәрвакыттагыча Тамчыкай дуслары белән аланда күңел ачкан. Арып-талгач, балалар хәл алыйк дип күмәкләшеп утырганнар да, урман легендаларын сөйли башлаганнар. Тамчыкайның бабасы бик атаклы әкиятче булган, шуңа күрә куян баласы Тамчыкай да бик күп әкиятләр белгән һәм дусларына “Тулпар” легендасын сөйләгән.
Сүзен болай башлаган: “Табигать көзгә авышкан вакыт булган. Һава торышы салкыная, көннәр кыскара, төннәр озыная барган. Агач яфраклары алтын кәгазь битләре төсле әкрен генә җиргә коела торган мәлләр икән. Авыл халкы да утын әзерли торган вакытлар җиткән.
Берзаман Сәгыйть атлы ага урманга утын кисәргә килгән. Бик ярлы кеше булган бу абзый. Йорт-җирләре китек, азык-төлеге, маллары аз булган. Санап чыгарсаң, 3 сарыгы, 7 тавыгы һәм бер әтәче булган ди. Арбасын тартып көч-хәл килеп, көнозын утын яргач, кояш батканын сизми дә калган ага.
“Әй, Раббым, җаннарыма көч вә куәт бирсәң иде. Булган байлыгыма, малларыма мең шөкер,” - дип Сәгыйть абзый йокыга талган. Төн уртасы. Туңып уянып китә абзый. Караса, янында ап-ак, баһадирдай ат басып тора икән. “Күзләремә күренәме? Төшемдәме, өнемдәме бу?” – дип аптырап киткән Сәгыйть ага.
- Син, ярлы булсаң да, булган барлык әйбереңә шөкер итеп яшәгәнгә, мине сиңа җибәрделәр. Мин сиңа терәк, булышчы булырмын, - дигән ат.
- Рәхмәт сиңа, юлдашчым, дөрес юлны күрсәтүчем. Миңа авыр вакытымда шушындый байлык җибәргәнең өчен, бар көчемне биреп, тугры хуҗа булырмын. Тулпар исемле ат булырсың”.
Бурангулова Сафина, 5 “В” сыйныфы укучысы
Фаяз һәм Шүрәле
Фаяз дигән малайның
Йокысы туймый икән.
Көн дә соңга калып килгән,
Дуслары көлә икән.
Беркөн алар дәрестә
Тукайны укыганнар.
Әкияттә Шүрәлеләр,
Су анасы бар икән.
Ярый, хуш. Баткан кояш.
Йокларга яткан безнең Фаяз.
Төне буе төшләрендә
Урманда йөргән Шүрәле белән.
Хәзер Фаяз иртән иртүк
Сикереп тора йокыдан.
Мәктәптә соңга калулар
Инде күптән, ди, беткән.
Сез, дусларым, йокыгыздан
Бик җиңел торасызмы?
Шүрәле килеп кытыклар,
Дип куркып торасызмы?
Курыкмагыз, Шүрәлеләр
Яхшы балага тимиләр.
Тик йоклап ятканнарны гына
Тәрәзәдән күзлиләр.
Абдуллина Зәлинә, 6 “А” сыйныфы укучысы
Әниемнең күзләре
Нигә шундый нурлы икән
Әниемнең күзләре?
Йолдызлар яктысы төшкән
Балкып яна үзләре.
Нигә шундый йомшак икән
Әниемнең чәчләре?
Җылы җилләр тарагандыр
Җәйге матур кичләрдә.
Нигә шундый назлы икән
Әниемнең тавышы?
Ишетелә чишмәләрнең
Челтерәп аккан агышы.
Нигә шундый олы икән
Әниемнең йөрәге?
Безне бик яраткангадыр
Ул- гаиләбез терәге.
Нигә шундый җылы икән
Әниемнең куллары?
Кояш сыйпап үткәндер
Сибеп алсу нурларын.
Нигә шундый якын икән
Әниемнең сүзләре?
Туган телем өйрәткәндә
Бигрәк матур йөзләре.
Кыш бабайга хат
Исәнме, саумы, кыш бабай!
Яңа ел чыршысын бизәп,
Хат язарга утырдым мин
Казан кызы Айгизә.
Матур истәлекләр белән
Янә бер ел үтеп китте.
Күңелләргә шатлык өстәп,
Эт елы килеп җитте.
Ул кешенең дусты диләр,
Без бик тату яшәрбез.
Укуда да сынатмабыз,
Бик тырышып эшләрбез.
Бабакаем, нәрсә сорыйм,
Яңа елга бүләккә.
Исәнлек бир барыбызга,
Кушыл минем теләккә.
Бар дөньяга шатлык буләк ит син,
Илебезгә бирче тынычлык,
Туган телебезгә озын гомер,
Казаныбыз булсын горур, нык!
Гимназиям
Гимназиям-газиз йортым минем,
Һәр көн иртән сиңа киләбез.
Каршылыйсың безне колач җәеп,
Шатланабыз шуңа күрә без.
Өйрәтәсең безне яхшылыкка,
Матур уйлар белән яшәргә.
Тырышырбыз киләчәктә һаман
Изгелекләр генә эшләргә.
Бер гасырлык белем йорты,
Мактаулы ул шәһәрдә.
Бөек Тукай исеменә лаек,
Шуңа беренче ул һәр җирдә.
Гимназия, анам телен саклап,
Киләчәккә ,алга барасың.
Татарларның киләчәге булып,
Җилфердәсен милләт байрагың.
Гимназиям,туган көнең белән!
Гөл-чәчәккә сине күмәбез.
Безгә ныклы белем биргән өчен,
Башны иеп рәхмәт әйтәбез.
Казаным
Әй, Казаным, газиз йортым!
Мәңге онытмам сине.
Горурлана татар халкы,
Илһамландырасың мине.
Нәкъ казан уртасында
Горур тора Кол Шәриф.
Сөембикә манарасы
Каршылый колач җәеп.
Әй, Казаным, туган җирем!
Һичкайчан да онытмам.
Парижларга, Лондоннарга
Мин сине алыштырмам.
Мәңге күңелемдә яшәрсең,
Сөекле туган җирем.
Горурланам синең белән,
Газиз Казаным минем!
Туган җирем- Казаным
Газиз туган җирем – Казаным,
Горурлыгым минем, башкалам.
Синең гүзәллегең күреп,
Һәрбер кеше таң кала.
Горур Сөембикә манарасы
Шәһәребез гүзәле.
Алтын ае балкып яна,
Матурлыгын күр әле!
Безнең Кол Шәриф мәчете
Шәһәребезнең күрке.
Ап-ак мәчет балкып тора
Сокланмый мөмкин түгел.
Казансу елгасы өстендә
Кояш нурлары уйный.
Азан моңына кушылып,
Елга үзе дә җырлый.
Бөек шагыйрьләр иҗатын
Өйрәнеп үсәбез без.
Тукай, Алиш, Җәлилләргә
Алмаш булып җитәрбез.
Мең елдан артып китсә дә,
Һич картаймый ул Казан.
Гөл-чәчәкләргә күмелеп,
Яшәрә, үсә һаман.
Туган туфрагым син минем,
Мәңге яшә, Казаным!
Матур җырларда җырланган
Горур, газиз Ватаным!
Әхәтова Айгизә, 9 “Б” сыйныфы укучысы